Fast food alarmı! Crohn ve kolit gençlerde artıyor

0

BEĞENDİM

0

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tarkan Karakan, dünya genelinde yaklaşık 7 milyon kişinin inflamatuvar bağırsak hastalıklarıyla (İBH) yaşadığını belirterek, bu hastalıkların dünyada da Türkiye’de de arttığına dikkat çekti.

Prof. Dr. Karakan, özellikle 15–25 yaş grubunda vaka sayılarında artış olduğunu dile getirdi.

7 MİLYON KİŞİYİ ETKİLİYOR

İnflamatuvar bağırsak hastalıklarının, bağırsakların iç yüzeyini oluşturan mukozanın kronik ve kontrolsüz iltihaplanmasıyla ortaya çıktığını söyleyen Prof. Dr. Karakan, “Bu hastalıklar alevlenme ve sakinleşme dönemleriyle seyreder. Ülseratif kolit kalın bağırsakla sınırlıyken, Crohn hastalığı ağızdan anüse kadar sindirim sisteminin her bölümünü tutabilir” dedi.

Prof. Dr. Karakan, belirtilerin çoğu zaman başka nedenlere bağlanması nedeniyle tanının gecikebildiğine dikkat çekti.

KESİN NEDENİ BİLİNMİYOR

İnflamatuvar bağırsak hastalıklarının kesin nedeninin halen tam olarak açıklanamadığını vurgulayan Karakan, “Bağışıklık sisteminin bağırsak mukozasında kontrolsüz bir inflamasyon (iltihaplanma) oluşturması temel mekanizma olarak kabul ediliyor. Genetik yatkınlık, sigara kullanımı, stres, geçirilmiş enfeksiyonlar ve aile öyküsü riski artırıyor. Beslenme ve yaşam tarzı ise bağırsak florasını etkileyerek hastalığın gelişiminde önemli rol oynuyor” diye konuştu.

TÜRKİYE’DE ÖZELLİKLE GENÇLERDE ARTIŞ VAR

İBH’nin dünya genelinde arttığını ifade eden Karakan, Türkiye’de de benzer bir tabloyla karşı karşıya olunduğunu söyledi ve şöyle devam etti: “Her yaşta görülebilmekle birlikte özellikle 15–25 yaş grubunda belirgin bir artış gözlemliyoruz. Fast food tüketiminin artması, işlenmiş ve rafine gıdalarla beslenme ve bağırsak florasını olumsuz etkileyen alışkanlıklar bu artışta etkili. Son 10 yılda ülkemizde hissedilir bir yükseliş söz konusu.”

İLK BELİRTİLERE DİKKAT!

Ülseratif kolitte en sık görülen belirtinin kanlı ishal olduğunu belirten Prof. Dr. Karakan, bu tabloya acil tuvalet ihtiyacı, ağrı ve halsizlik eşlik edebildiğini söyledi. Crohn hastalığında ise uzun süren ishal, ani ve şiddetli karın ağrıları, açıklanamayan kilo kaybı ve zaman zaman apselerin görülebildiğini aktardı.

İnflamatuvar bağırsak hastalıklarının yalnızca sindirim sistemini değil, hastaların günlük yaşamını ve ruh sağlığını da ciddi biçimde zorladığını dile getiren Karakan, “Orta ve ağır hastalarda günde 4–8 kez acil tuvalet ihtiyacı oluşabiliyor. Hastaların büyük bölümü gidecekleri yerde tuvalet olup olmadığını düşünmek zorunda kalıyor. Bu durum iş hayatında stres, sosyal hayatta kısıtlanma ve kaygı artışına yol açıyor” dedi.

Uygun tedaviyle hastaların büyük çoğunluğunun sosyal yaşamına tamamen dönebildiğini de sözlerine ekledi.

YANLIŞ TANI RİSKİ VAR

İBH’nin erken belirtilerinin irritabl bağırsak sendromu gibi diğer sindirim sistemi hastalıklarıyla karıştırılabildiğini belirten Prof. Dr. Karakan, bu nedenle tanı sürecinin gecikebildiğini söyledi. Yanlış tanı ya da gecikmenin, hastalığın kontrolsüz ilerlemesine yol açabildiğini vurguladı.

Karakan, “Crohn hastalığında apseler, ülseratif kolitte ise tekrarlayan kanamalar ve ciddi kilo kaybı gelişebiliyor. Ayrıca hastalar, şikayetlerinin nedenini bilmeden yaşadıkları için psikolojik olarak da yıpranıyor” diye konuştu.

TEDAVİLERE ERİŞİMDE SORUN YOK

Tedavinin hastalığın yaygınlığı, şiddeti, tutulum bölgesi ve hastanın yaşam koşullarına göre belirlendiğini ifade eden Karakan, “Türkiye’de ilaçlara erişim konusunda önemli bir sorun yok. Geri ödeme koşulları birçok ülkeye kıyasla oldukça iyi. Hastalarımız güncel tedavilere büyük ölçüde ulaşabiliyor” dedi.

“HASTALIĞI ÖNLEMEK HER ZAMAN MÜMKÜN DEĞİL”

Hastalığı tamamen önlemenin her zaman mümkün olmadığını söyleyen Prof. Dr. Karakan, riskin azaltılabileceğini belirtti.

Karakan, “İşlenmiş gıdalar, basit şekerler, fruktozdan zengin ürünler ve fast food bağırsak florasını olumsuz etkiliyor. Daha doğal, dengeli ve liften zengin beslenme önemli. Hareketli yaşam, stresle baş etme, sigaradan uzak durmak ve düzenli kontroller bağırsak sağlığını korumada kilit rol oynuyor. Özellikle gençlerin bu konuda daha bilinçli olması gerekir.”